Narracje Festival, Gdańsk, 21-22.10.2016

Curator: Stach Szabłowski
Schwarzes Meer (video mural + object)

Każde miasto i każda dzielnica składa się z tego, co istnieje tu i teraz, ale także z widmowych warstw ukrytych pod widzialną miejską tkanką. Dzisiejsze ulice, nazwy i topografie kryją inne ulice, nazwy i pejzaże, których już nie ma; jeszcze głębiej leży czarna materia przeszłości.

Marcin Zawicki sięga symbolicznie do tej materii. Miejsce, w którym wyświetla swój wideo-mural i okoliczne ulice znane były kiedyś jako Schwarzes Meer – Morze Czarne. W średniowieczu na Biskupiej Górce działały żwirowiska i kopalnie gliny, z której budowano Gdańsk. Kiedy surowiec wydobyto do cna, w wyrobisku powstał staw. W tej okolicy, gdzie ulice pną się w górę, a stoki wzniesienia zarasta gęsta roślinność, łatwo zapomnieć, że znajdujemy się nad morzem. W przeszłości Biskupia Górka miała jednak swoje własne „morze”. Wody stawu w wyrobisku były podobno czarne (od ciemnej gliny na dnie); mówiono o nim Schwarzes Meer, a nazwa rozciągnęła się na całą okolicę.

Stawu już nie ma, nazwa Morze Czarne została zarzucona i zapomniana, a jednak – jak twierdzi Zawicki – ciemna materia przeszłości nigdy nie znika zupełnie. W swoim wideomuralu artysta pozwala jej wypłynąć na powierzchnię teraźniejszości. Projekcję dopełnia obiekt z mosiądzu, stworzony na wzór makiet zabytków i modeli miast, które ustawiane są na starówkach, by ułatwić turystom orientację w terenie. Makieta Zawickiego nie przedstawia jednak zabytków; to trójwymiarowy model wyświetlanego na ścianę kamienicy przedstawienia, mosiężna „nobilitacja” dawnego źródła dzielnicy, fantomowego jądra ciemności, czarnego morza.

Stach Szabłowski